Of wethouder Lot van Hooijdonk het boekje van David Reybrouck ‘Tegen Verkiezingen’ zelf gelezen heeft valt te betwijfelen, want zoals de stadsgesprekken energie werden georganiseerd, zo kan Reybrouck dat toch echt niet bedoeld hebben. De totale kosten bedroegen overigens 437.865 euro. Je leest het goed: bijna een half miljoen.
Reybrouck kritiseert het politiek systeem omdat dat in handen is van een hele kleine groep van overwegend hoogopgeleiden. Die kritiek is niet nieuw. We treffen die kritiek ook aan bijvoorbeeld bij de Utrechtse hoogleraar Van Bovens (De diploma democratie.2006).
De oplossing die Reybrouck aan de hand doet is om de mensen die ons vertegenwoordigen door loting aan te wijzen, zodat iedereen, ongeacht inkomen en opleiding, dezelfde kans heeft om gekozen te worden en volksvertegenwoordiger te worden.
Eén van de problemen die je niet oplost door vertegenwoordigers door loting aan te wijzen is het probleem dat vertegenwoordigers, of ze nu gekozen worden of door loting worden aangewezen, in hoge mate afhankelijk zijn van de informatie die zij krijgen van interne- en externe deskundigen van de overheid.
Het verschijnsel van de ‘vierde macht’ (de macht van de ambtelijke dienst) wordt verklaard door het kennis- en informatie overwicht van de ambtelijke dienst. Als zelfs gekozen politici door de ambtelijke dienst qua informatie onder de voet gelopen worden, dan is dat bij burgers die door loting aangewezen worden nog veel meer het geval.
Voor de inhoudelijke begeleiding was een overeenkomst gesloten met het commerciële adviesbureau Ecofys (75.000 euro). Verder werden de deelnemers onderwezen en voorgelicht door wethouder Van Hooijdonk en dr.Ivo Opstelten. En verder waren er deskundigen van Eneco, ASR, Stedin, Duravermeer Van Ieperen, BO-EX en de gemeente Utrecht. Een wel zeer eenzijdig samengesteld gezelschap dus.
Lezen we de sfeerverslagen van de hand van ‘energie journalist’ Rolf de Jong, dan waren de stadsgesprekken over energie erg geslaagd. Geen wonder, want deze ‘energiejournalist’ werd goed betaald voor het opstellen van die sfeerverslagen en blijkt bovendien senior consultant te zijn van Ecofys en Ecofys wil natuurlijk nog wel meer van die lucratieve klussen hebben. Misschien de volgende keer toch maar een onafhankelijke en echte journalist nemen om de sfeerverslagen te schrijven.
Of je geïnformeerd wordt over klimaat/energie door commerciële adviesbureaus, die uit de hand van de overheid eten, en het bedrijfsleven of dat je het verhaal hoort van Greenpeace, Milieudefensie of de Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht maakt natuurlijk een wereld van verschil. De wethouder vond het dus belangrijk dat de burgers niet het verhaal zouden horen van milieuorganisaties.
De zeer eenzijdige voorlichting blijkt uit de aan de deelnemers getoonde factsheets, het Ecofys document ‘Energiegebruik in Utrecht’ (dat weer grotendeels teruggaat op door de gemeente aangeleverde cijfers) en uit de resultaten van de gesprekken. De nadruk ligt in alle gevallen op hoe de energievoorziening op een meer duurzame manier kan worden gewaarborgd.
Dat de gemeente moet stoppen om steeds meer pakeervoorzieningen te realiseren, de stad met asfalt te bedekken, ongelijkvloerse kruisingen te realiseren om autoverkeer te bevorderen, steeds meer verkeersaantrekkende hoogbouw in het stationsgebied te realiseren, dat wij moeten stoppen om de economie aan te jagen en in plaats daarvan de overvloedige welvaart eerlijker moeten verdelen, daar mocht kennelijk allemaal niet over gepraat worden. Dat zal je van Ecofys ook niet te horen krijgen.
Kijk je naar wat er uiteindelijk uit die stadsgesprekken gekomen is, dan moet je daar de conclusie uit trekken dat de beleidsmakers daar alle kanten mee uit kunnen en van elke uitwerking kunnen beweren dat dat uit de stadsgesprekken gekomen is en dus helemaal in de geest van Reybrouck is uitgebroed.
Kortom, het zou interessant zijn aan David Reybrouck te vragen of deze wel zeer kostbare manipulatie (437.865 euro) van 150 door loting aangewezen burgers nu wel is wat hij in zijn boekje heeft gepropageerd.